ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΔΡΥΑΛΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ - ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΧΑΙΑΣ ΤΕΥΘΡΩΝΗΣ -ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΑΛΙΑ [ ΜΟΝΗ ΣΑΛΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ ] .

ΑΝΑΣΤΥΛΩΘΕΙΣ Ι.Ν. ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΣΑΛΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ, ΠΛΗΣΙΟΝ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΔΡΥΑΛΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ [ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΑΛΙΑ]

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΣΑΛΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ [ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΑΛΙΑ ] ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΔΡΥΑΛΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ [ Πλησίον του Οικισμού Άγιος Τρύφων επί του Δρόμου Φλομοχώρι - Νύμφι].

ΕΝΑΣ ΧΩΡΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΕΚΚΛΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΙΛΙΩΝ ΕΤΩΝ ΠΕΡΙΠΟΥ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΕΝΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΧΕΙΡΙΣΜΟ.
Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΑΣ ΘΑ ΚΑΤΑΒΑΛΛΕΙ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΘΑ ΖΗΤΗΣΕΙ ΤΗΝ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΚΑΘΕ ΔΥΝΑΜΕΝΟΥ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΔΡΥΑΛΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ - ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΤΕΥΘΡΩΝΗΣ -ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΑΛΙΑ [ ΜΟΝΗ ΣΑΛΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ] . ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΥΤΌ ΕΥΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο Ι.Ν. ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΘΕΝΤΑ ΠΑΛΑΙΟΝ ΝΑΟΝ ΜΕΓΑΛΙΘΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ .

Πλησίον του ως άνω Ναού υπάρχει και άλλος Ναός Μεγα- λιθικού Τύπου. Ακόμη πλησίον των ως άνω Ναών υπάρχει υδατοδεξαµενή δυνατότητος αποθήκευσης περισσότερα από διακόσια κυβικά ύδατος.

Στο άνοιγμα της δεξαμενής αυτής υπάρχει εμφανής με σκέπη μεγάλων λίθων Τάφος, ο οποίος δίδει την εντύπωση ότι πρέπει να ανήκει σε ηγετικό του Συστήματος Πρόσωπο.

Επίσης πλησίον της υδατοδεξαμενής υπάρχει κοιμητήριο με αφανείς αρκετούς Τάφους.

Είναι ένας χώρος, που χρήζει Αρχαιολογικής- Ιστορικής - θρησκευτικής έρευνας από αρμοδίους Φορείς της Δημόσιας Διοικήσεως.

Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΗΜΟΤΕΥΘΡΩΝΙΤΩΝ ΕΧΕΙ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΒΕΙ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΊ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ.

----------------------------------------------------------------------

ΠΡΟΦΑΝΩΣ Η ΜΟΝΗ ΣΑΛΙΑ ΣΤΟ ΔΡΥΑΛΙ ΑΝΗΚΕΙ

ΣΤΟΥΣ ΣΑΛΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ, περί των οποίων παρέχει έγκυρη ενημέρωση ο γνωστός Καθηγητής φιλοσοφίας [ και θεoλογιας] στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κύριος Χρήστος ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ, η οποία αναφέρεται παρακάτω.

=============================================

ΦΩΤΑ ΟΛΟΦΩΤΑ

ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ΠΕΙΡΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ, ΑΓΙΩΝ, ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ.

Η δια Χριστόν σαλότητα, του Χρήστου Γιανναρά.

21 ΙΟΥΛΙΟΥ 2013 ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ "ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΥ"

1. Ο εμπαιγμός του κόσμου.
alt

Υπάρχει ένα ιστορικό παράδειγμα στη ζωή της Εκκλησίας, που αντιπροσωπεύει την πιο ακραία και εκπληκτική συμμόρφωση στο ευαγγελικό κήρυγμα ανατροπής και άρνησηςτης ατομικής Ηθικής: είναι το παράδειγμα των αγίων «διάριστόν σαλών». Στο βίο και στη συμπεριφορά αυτών των αγίων είδε η Εκκλησία την έκφραση και φανέρωση ενός ξεχωριστού χαρίσματος του Αγίου Πνεύματος, μιαν από τις ξύτερες μορφές του προφητικού κηρύγματος.

Οι σαλοί είναι συνήθως μοναχοί που κατεβαίνουν στον

«κόσμο», μέσα στις πόλεις, στη «χριστιανική» κοινωνία, και κάνουν πράξεις παράλογες, ανόητες, πράξεις τρελού, οι οποίες όμως έχουν πάντοτε ένα βαθύτερο περιεχόμενο, αποβλέπουν πάντοτε στην αποκάλυψη της πραγμα τικότητας και αλήθειαςπου κρύβεται πίσω από τα προσχήματα του κόσμου τούτου.
Οσαλός μπαίνει στις ταβέρνες, στα πορνεία, στις κακόφημες συντροφιές. Ζει ένα είδος αλητείας μέσα στους δρόμους μαζί τους ανυπόληπτους τύπους, τις πόρνες και τα χαμίνια.

Μοιάζει να συμμορφώνεται με τη δική τους ζωή, κι ωστόσο αυτός τους φανερώνει την αλήθεια της σωτηρίας με τρόπο προσιτό στο δικό τους πνευματικό επίπεδο, με παράδοξα kαμώματα, με αστεϊσμούς και παραλογισμούς.

Επιτιμάει τους αμαρτωλούς, θαυματουργεί συχνά για

να εμποδίσει μια χειρότερη πτώση. 'Εχοντας συνήθως τοδιορατικό χάρισμα, το χάρισμα να διαβάζει τα μυστικά βάθη των ανθρώπων, χλευάζει δημόσια τα κρυφά τουςπαραπτώματα αλλά με τρόπο που μόνο ο ένοχος νακαταλαβαίνει τον έλεγχο.

Ο ίδιος εμφανίζεται σαν πολύαμαρτωλός: καταλύει προκλητικά της εκκλησιαστικές νηστείες μπροστά στους ανθρώπους, ενώ στην πραγματικότητα κάνει αυστηρότατη άσκηση τροφής. Παριστάνει τον θαμώνα των οίκων ανοχής, ενώ εκεί νουθετεί τις πόρνες και δίνει χρήματαγια να τις γλιτώσει από τη διαφθορά. Τη νύχτα επιστρέφει στην κοινότητα των αγίων, στην απομόνωση της προσευχής του καιτης θέας του Προσώπου του Θεού, και το πρωί ξαναφοράει τη

μάσκα της μωρίας «εμπαίζων τον κόσμον τον μάταιον και διάβολον». Είναι αυτός,πραγματικά ένας εμπαιγμός του κόσμου, η πιο ακραία μορφή της άσκησης, η έσχατη αυταπάρνηση, η απόλυτη άρνηση των κριτηρίων του κόσμου, η τέλεια απέκδυση του εγώ.

Οι σαλοί έρχονται να θυμίσουν τον χαρακτήρα της «μωρίας» του ευαγγελικούκηρύγματος, το ασυμβίβαστο της σωτηρίας και της αγιότητας με την ικανοποίηση που δίνειη κοινωνική υπόληψη και η αντικειμενική αναγνώριση της αρετής. Εμφανίζονται σεπεριόδους «εκκοσμίκευσης» των Χριστιανών, όταν η χριστιανική ιδιότητα μοιάζει να

εξαρτάται από τα συμβατικά κριτήρια και τις αντιλήψεις του κόσμοιυ που μετράει τηναληθινή ζωή και την αρετή του ανθρώπου με τα μέτρα της κοινωνικής ευπρέπειας και

δεοντολογίας.

Ο σαλός είναι ο χαρισματούχος που έχει άμεση εμπειρία της Βασιλείας του Θεού και αναλαμβάνει να φανερώσει προφητικά την αντίθεση του «παρόντος αιώνος» με τον

αιώνα της Βασιλείας, τη ριζική διαφοροποίηση των

μέτρων και των κριτηρίων. Αρνείται για τον εαυτό του

την αντικειμενική αναγνώριση της αρετής και της

ευσέβειας, αποκρούει ως την έσχατη συνέπεια τον

έπαινο και την τιμή των ανθρώπων. Ξέρει ότι η

ατομική αρετή χωρίζει τον άνθρωπο από το Θεό γιατί

δημιουργεί αυτοϊκανοποίηση, αλλά τον χωρίζει και

από τους ανθρώπους που δεν τολμούν να του

εκθέσουν την ανάγκη και την αδυναμία τους.

Ο σαλός δεν ασκείται στην εξασφαλισμένη

πνευματικότητα ενός μοναστηριού, αλλά μόνος μέσα

στον κόσμο, σε έναν αγώνα σώμα με σώμα με τον

κόσμο και τον διάβολο, αίροντας το Σταυρό της

Εκκλησίας, τον σταυρό των βασανισμένων και

αμαρτωλών. Είναι αυτή μια άλλη μορφή

αποκαλυπτικής «τραγωδίας»: εκούσια ανάληψη του

προσωπείου της μωρίας - ένα «γκροτέσκο»

προσωπείο - για να φανερωθεί η αλήθεια του

προσώπου, η πλαστότητα των ωραιοποιημένων

προσωπείων της συμβατικής ευπρέπειας που αφανίζει την προσωπική ετερότητα καιελευθερία.
Στην πλαστή πραγματικότητα του κόσμου, που αλλοιώνει το καλό σε κακό καιτο κακό σε καλό και όπου «ο άρχων του κόσμου τούτου» αγρυπνεί για να διατηρείται αυτήη πλαστότητα, ο σαλός αναλαμβάνει να πηδήσει μέσα στο σπίτι του ισχυρού και νααρπάσει τα σκεύη του.

. Η μόνη δυνατότητα για αυτό το άλμα είναι να μπει ο άγιος μέσαστον κόσμο με τη μάσκα της μωρίας, της κοινωνικής ανευθυνότητας και να ξεσκεπάσειμπροστά στα μάτια των ανθρώπων την αληθινή πραγματικότητα ξεσκίζοντας ταπροκαλύματα του συμβατικού ήθους, του καθιερωμένου ύφους, των απατηλώναξιολογήσεων. Δεν είναι αυτή μια ειρωνική, σωκρατική αποκάλυψη, αλλά μια προσωπικήαφύπνιση, μια έμπρακτη βία εγρήγορσης. Οι δια Χριστόν σαλοί δεν επιλέγουν ως μορφή άσκησης αυτή τη σαλότητα, αλλά επιλέγονται από το Θεό για κάτι τέτοιο. Το κάνουν «άθελά» τους. Ο δρόμος τους οδηγούσε εκεί. Και είναι αυτό γεύση αλήθειας και επικίνδυνης ελευθερίας.

2. Ηανάληψη της αλλότριας ενοχής.

Στη Δύση είναι άγνωστο το είδος της άσκησης των σαλών. «Η Δύση δεν είχε τις προϋποθέσεις για να παρουσιάσει έναν τόσο ακραίο τύπο αγιότητας», γράφει ο Ernst Benz,δυτικός αυτός μελετητής των σαλών
3..Μεμονωμένες πράξεις αντίστοιχες με των σαλών της Ανατολής αποδίδονται μόνο στον άγιο Ουλφία (8ος αιώνας), στον Ιωάννη Κουλομπίνη ( 1367) και στον Ιωάννη του Θεού ( 1550). Στην Ανατολή αναφέρονται αρκετά ονόματα διά Χριστόν σαλών, δεν έχουμε όμως ιστορικές πληροφορίες για όλους. Γνωρίζουμε τον άγιο Συμεών των Εμέσης (στα χρόνια του Ιουστινιανού, μεταξύ 527 και 567)4 τον άγιο Ανδρέα από την Κωνσταντινούπολη (880946) τον άγιο Θωμά διά Χριστόν σαλό. τον άγιο Λουκά της Εφέσου (11ος αιώνας). Στην παράδοση της ρωσικής και σερβικής Εκκλησίαςαναφέρονται ο άγιος Ιωάννης ο σαλός ( 1490, αναγνωρισμένος ως άγιος από τη Σύνοδο της Μόσχας του 1674), ο άγιος Βασίλειος ο σαλός ( 1552) και ο Ιωάννης από τη Μόσχα ( 1589).

Αλλά και στο Λαυσαϊκό, στον Ιωάννη της Κλίμακος και σε άλλα κείμενα της ασκητικής γραμματείας και της εκκλησιαστικήςιστορίας συναντάμε συχνά μεμονωμένες

πράξεις και παραδείγματα αντίστοιχα με των σαλών. Έτσι, διαβάζουμε για τον άγιοΜακάριο τον Αιγύπτιο πως όταν μόναζε σε μια καλύβα έξω από κάποιο χωριό,κατηγορήθηκε από τους γονείς ενός κοριτσιού ως διαφθορέας της κόρης τους, Τον έδεσαναπό το λαιμό με ένα σχοινί και τον διαπόμπευσαν σε όλο το χωριό φωνάζοντας: «Να ένας"αναχωρητής" που βίασε την κόρη μας!». Του ζητούσαν αποζημίωση και να αναλάβει τατροφεία του παιδιού που θα γεννιόταν.

Χωρίς να υπερασπιστεί τον εαυτό του, ο άγιος δέχτηκε την ατίμωση και γύρισε στο κελί του . Άρχισε να εργάζεται διπλάσια από πριν,λέκοντας ψάθες και καλάθια, και έλεγε στον εαυτό του: Μακάριε, τώρα έχεις γυναίκα,πρέπει να εργάζεσαι περισσότερο, να τη θρέψεις . Κάθε μέρα πήγαινε όσα χρήματα κέρδιζεστο σπίτι του κοριτσιού κα εισέπραττε βρισιές και χτυπήματα Ω ως τη μέρα που πάνω στιςωδίνες του τοκετού η κόρη ομολόγησε την αθωότητα του μοναχού. Αλλά τότε ο Μακάριοςέφυγε στην έρημο για να μην τον τιμήσουν ως άγιο.

Το ίδιο γεγονός αναφέρεται ότι συνέβη και με τον Ευστάθιο Καισαρείας, όταν ήτανακόμα στις τάξεις του λεγόμενου κατώτερου κλήρου - απλός αναγνώστης8 Το ίδιο και με τον Νίκωνα το Σιναΐτη.Ένας άλλος μοναχός, ο Ανδρέας Μεσσήνιος, αργότερα ηγούμενος μοναστηριού, είχε κατηγορηθεί για κλοπή και δέχτηκε χωρίς αντίρρηση την κατηγορία,ώσπου αποδείχθηκε η αθωότητά του..

Αυτή η εκούσια και αδιαμαρτύρητη ανάληψη της αλλότριας ενοχής δεν ήταν γιατους μοναχούς μόνο μια αφορμή ταπείνωσης, αλλά και έμπρακτη πεποίθηση για τηνκοινότητα της αμαρτίας, μια αυτονόητη μετοχή στον κοινό σταυρό της Εκκλησίας, στηνκαθολική πτώση και αποτυχία του ανθρώπου. Ο μοναχός που είναι «πάντων χωρισθείς»

αλλά και «πάσι συνηρμοσμένος» τα αμαρτήματα των άλλων τα θεωρεί και δικά τουαμαρτήματα, κοινά αμαρτήματα της ανθρώπινης φύσης, στην οποία όλοι μετέχουμε.

Ηδιάκριση των ατομικών αμαρτιών δεν έχει ουσιαστική σημασία, όπως δεν έχει και ηδιάκριση των ατομικών αρετών. Αυτό που μας καταδικάζει ή αυτό που μας σώζει είναι ηάρνηση μας ή η προσπάθειά μας να «μεταποιήσουμε» την ανταρσία της κοινής μας φύσηςσε προσωπική σχέση μετάνοιας και κοινωνίας.

Να μιμηθεί ο άνθρωπος την κένωση τουΧριστού, την παραίτηση από κάθε ατομική απαίτηση δικαίωσης, να αναλάβει εκούσια τηνκοινή αποτυχία και να την προσαγάγει στο Θεό, να σαρκώσει στο πρόσωπό του το λόγο τουποστόλουΠαύλου.

Μόνον έτσι οι άγιοι, που ζουν τον τριαδικό τρόπο της υπάρξεως,

υπερβαίνουν τον τεμαχισμό της φύσης από την αμαρτία, μεταποιούν την αμαρτία σε γεγονός

ταπεινής ανάληψης της φυσικής αποτυχίας, γεγονός κοινωνίας και αγάπης.

Χαρακτηριστική είναι η ιστορία του Θεόφιλου και της Μαρίας (γύρω στο 540),

που τη διηγείται ο Ιωάννης της Εφέσου: ήταν δύο μοναχοπαίδια, από οικογένειες

αριστοκρατικές της Αντιόχειας. Αρραβωνιασμένα, εξαίρετης και τα δύο ομορφιάς,

ζήτησαν να εφαρμόσουν στη ζωή τους τον ευαγγελικό λόγο - Ο Θεόφιλος έκανε το μίμο, το γελωτοποιό, και η Μαρία φορούσε ρούχα πόρνης.

Και γυρνούσαν στους δρόμους παριστάνοντας μέσα στις πόλεις του κωμωδούς,

λέγοντας αστειότητες και ανοησίες, και οι άνθρωποι τους χλεύαζαν,κάποτε και τους χτυπούσαν .

Ζητούσαν την καταφρόνεση των ανθρώπων, τον τέλειο εξευτελισμό του εγώ τους

για να κερδίσουν εκείνη την άρρητη ελευθερία και τη γεύση της ζωής που χαρίζεται

όταν νεκρωθεί και η έσχατη αντίσταση της εγωκεντρικής ατομικότητας.

Όταν μια γυναίκα ρώτησε κάποια φορά τη Μαρία «Γιατί κόρη μου, κυλιέσαι στην αμαρτία;»,

εκείνη απάντησε δίχως δισταγμό: «Προσευχήσοιυ, κυρία, να με ανασύρει ο Θεός απο τη λάσπη της αμαρτίας»

"Το πρότυπο στο οποίο απέβλεπε πάντοτε η Εκκλησία δεν ήταν η ατομική ηθική αυτάρκεια,

αλλά ο θρήνος της μετάνοιας των μοναχών, θρήνος τελικά «χαροποιός»

«πένθος χαροποιόν» μεταποίηση της αμαρτίας σε μέτρο αποδοχής της αγάπης του Χριστού.

3. Η τέλεια απέκδυση του εγώ

Αλλά τα περισσότερα και εκπληκτικότερα ιστορικά στοιχεία διασώθηκαν, σε ολοκληρωμένες βιογραφίες, για τον άγιο Συμεών τον Εμέσης, όπως και για τον άγιο Ανδρέα της Κωνσταντινούπολης. Στα πρόσωπα των δύο αυτών αγίων έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα του χαρίσματος των σαλών και του προφητικού κηρύγματος που ενσάρκωσαν.Ο άγιος Συμεών ήταν αναχωρητής στην έρημο πέρα από τον Ιορδάνη, όταν δέχτηκε την κλήση του Θεού να ζήσει ως σαλός. Είπε στο σύντροφο της άσκησής του: «Εν τη δυνάμει του Χριστού υπάγω εμπαίζων τον κόσμον»

. Κατέβηκε στην πόλη Έμεσα «και εποίει θαυμάσια, αλλά διά τον Θεόν προσεποιείτο τον σαλόν»: έκρυβε την αρετή του διασύροντας τον εαυτό του και αποφεύγοντας κάθε υπόληψη και τιμή που θα μπορούσε να προέλθει από τους ανθρώπους. Γιατί είχε χάρισματα αγιότητας οπωσδήποτε φανερά: το χάρισμα των ιάσεων, το χάρισμα το προορατικό, το διορατικό, το χάρισμα της «καθαράς προσευχής» και των δακρύων.Πράξεις όπως αυτή μαρτυρούν την προσπάθειά του να αρνηθεί, με κάθε τίμημα,την αναγνώριση και τη φήμη του αγίου. Προτιμούσε να τον θεωρούν ένα ισότρελο μοναχό, δίχως τη στοιχειώδη κοινωνική αξιοπρέπεια - αυτήν που κατοχυρώνει το εγώ και το συντηρεί.Κάποτε άλλοτε δούλευε ως παραγιός σε καπηλειό, αλλά η αρετή του είχε αρχίσει να φημίζεται και ο κόσμος ερχόταν στο καπηλειό για να τον δει, να πιστοποιήσει στο πρόσωπό του τον αντικειμενικό τύπο του ενάρετου ανθρώπου. Τότε ο αββάς Συμεών, για να αποφύγει την τιμή και την υπόληψη των ανθρώπων, προσποιήθηκε ότι έχει πόθο σαρκικό για τη γυναίκα του κάπελα και ότι θέλει να της επιτεθεί για να ικανοποιήσει τον πόθο του. Ο άγιος Συμεών εμφανίζεται στα μάτια των ανθρώπων να παραβαίνει ακόμα και την κανονική τάξη της Εκκλησίας, τις στοιχειώδεις υποχρεώσεις της νηστείας. Αυτή η πρόκληση του σκανδαλισμού των ευσεβών θυμίζει την ροκλητική» κατάλυση του Σαββάτου από το Χριστό και την κάλυψη των μαθητών που μάζευαν και έτρωγαν στάχυα την ημέρα του Σαββάτου.

4. Η δίχως όρια ελευθερία

Οι διά Χριστόν σαλοί μοιάζουν να αρνούνται την παραίνεση του Αποστόλου Παύλου για την αποδοχή κάθε προσωπικής στέρησης και θυσίας προκειμένου να αποφευχθεί ο σκανδαλισμός των πιστών (Α΄ Κορ. 8, 13). Αλλά ποιος είναι ο σκανδαλισμός για τον οποίο μιλάει ο Παύλος; Είναι η πρόκληση σύγχυσης στο χώρο της αλήθειας, που μπορεί να στερήσει τους άλλους από τη δυνατότητα μετοχής στην αλήθεια, δηλαδή στη σωτηρία. Αν τρώγοντας τα ειδωλόθυτα δώσεις αφορμή στην «ασθενούσα συνείδηση» του αδελφού σου να υποθέσει ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στη λατρεία των ειδώλων και στην αλήθεια (τη ζωή) της Εκκλησίας,τότε η ευθύνη για τη σύγχυση που προκαλείς είναι πραγματικά μεγάλη. Αλλά η πρόκληση των σαλών δεν δημιουργεί σύγχυση στην πίστη των ανθρώπων ούτε συσκοτίζει την αλήθεια της Εκκλησίας. Μόνο ξενίζει όσους έχουν ταυτίσει την πίστη και την αλήθεια με την εκκοσμικευμένη αντίληψη της ηθικής συνέπειας και της συμβατικής ευπρέπειας. Οι σαλοί έχουν το χάρισμα και την τόλμη να φανερώσουν απροκάλυπτα την ανθρώπινη πτώση και αμαρτία, που είναι κοινή σε όλους μας, είναι η πραγματικότητα της φύσης μας και δεν αναιρείται από την ύπαρξη «βελτιωμένων» ατομικών περιπτώσεων ούτε και με τη συγκάλυψή της από τις κοινωνικές επιφάσεις. Με αυτή την έννοια, κάθε μοναχός της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι ένα είδος «δια Χριστόν σαλού»: φοράει το ρούχο του πένθους , δηλώνοντας απροκάλυπτα την αποδοχή της κοινής μας πτώσης και αμαρτίας - αποσύρεται στην άσκηση, πολεμώντας για όλους μας αυτή την πτώση και αμαρτία. Ίδια είναι και η κλήση κάθε μέλους της Εκκλησίας. Αν εμείς επιμένουμε να αγνοούμε το ευαγγέλιο της σωτηρίας, ταυτίζοντας την αναγέννηση του ανθρώπου με την κοινωνική αναγνώριση της ατομικής αρετής, με την κοσμική επιτυχία της ατομικής ηθικής ευυποληψίας, το λάθος είναι μόνο δικό μας - λάθος που αποκλείει από την αλήθεια και τη ζωή.

Το πρότυπο στο οποίο απέβλεπε πάντοτε η Εκκλησία δεν ήταν η ατομική ηθική αυτάρκεια, αλλά ο θρήνος της μετάνοιας των μοναχών, θρήνος τελικά «χαροποιός», «πένθος χαροποιόν» μεταποίηση της αμαρτίας σε μέτρο αποδοχής της αγάπης του Χριστού. Μόνο τότε μπορεί να πενθήσει και να θρηνήσει ο άνθρωπος, όταν ξέρει τι ακριβώς έχει χάσει και ζεί την απώλεια ως προσωπική στέρηση και δίψα. Γι' αυτό και η μετάνοια, η προσωπική αίσθηση της απώλειας του Θεού, είναι και μία πρώτη αποκάλυψη και γνωριμία του Προσώπου Του, μια πρώτη μέτρηση της αγάπης Του.

Οπωσδήποτε στην περίπτωση των «δια Χριστόν σαλών» η συγκλονιστική τους ελευθερία από κάθε νόμο, κανόνα, περιορισμό και δεοντολογία δεν είναι απλώς μια διδακτική υπενθύμιση του κινδύνου να ταυτίσουμε την αρετή και την αγιότητα με τη συμβατική κοινωνική ευπρέπεια και την εγωκεντρική ηθική συνέπεια. Δεν διδάσκει ποτέ κανείς πραγματικά μόνο με την αμφισβήτηση λαθεμένων αντιλήψεων και τρόπων ζωής, αλλά με το να σαρκώσει ο ίδιος ολόκληρη τη σωστική αλήθεια. Η συγκλονιστική ελευθερία των σαλών είναι, πριν από κάθε τι άλλο, ολόκληρο γεγονός θανάτου, μια τέλεια νέκρωση κάθε ατομοκεντρικού στοιχείου ζωής. Αυτός ο θάνατος είναι η ελευθερία που μπορεί να συντρίψει και να διαλύσει κάθε συμβατικό σχήμα, είναι η ανάσταση στη ζωή της προσωπικής ετερότητας, στη ζωή της αγάπης που δε γνωρίζει όρια και φραγμούς.

Το παράδειγμα των «δια Χριστόν σαλών» δεν είναι ακραίο, ούτε και ακατανόητο, όπως ίσως φαντάζει στα μάτια πολλών. Είναι η σάρκωση του θεμελιώδους ευαγγελικού κηρύγματος: ότι μπορεί ο άνθρωπος να τηρήσει όλο το Νόμο χωρίς να κατορθώσει να ελευθερωθεί από τις αναγκαιότητες που επιβάλλει το βιολογικό και ψυχολογικό του εγώ, δηλαδή από τη φθορά και το θάνατο. Ενώ αρκεί να αποδεχθεί ταπεινά την αμαρτία και την πτώση του, χωρίς να τη διαφοροποιεί από την αμαρτία και την πτώση των άλλων ανθρώπων, με εμπιστοσύνη στην αγάπη του Χριστού, που μεταμορφώνει αυτή την αποδοχή σε προσωπική ζωτική κοινωνία, σε ζωή αφθαρσίας και αθανασίας..
=======================================

Θρησκεία / Ποιμαντική
αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος

Οι Δια Χριστόν Σαλοί ως Ασκητές και Εκκλησιαστικά Πρότυπα

26 Σεπτεμβρίου 2013

Συνεχίζουμε σήμερα τη δημοσίευση της μελέτης του Αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου σχετικά με τη θέση των δια Χριστών σαλών ως εκκλησιαστικών προτύπων. Μετά τις εισαγωγικές παρατηρήσεις (http://www.pemptousia.gr/?p=55672), εξετάζεται η σαλότητα ως ιδιαίτερος ασκητικός τύπος και η αρχική προέλευση της ονομασίας της.

Α΄. Η «ΣΑΛΟΤΗΤΑ» ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΑΛΩΝ ΑΓΙΩΝ

1. Μία ιδιαίτερη μορφή άσκησης

Μία ιδιαίτερη μορφή άσκησης που αναπτύχθηκε κυρίως στην Ανατολική Εκκλησία, είναι η σαλότητα, η οποία μάλιστα αποτελεί ενιαίο και αναπόσπαστο τμήμα της ορθοδόξου πνευματικής ζωής. Στα συναξάρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας οι σαλοί αποτελούν αγιογραφική «κατηγορία», όπως είναι οι Ιεράρχες, οι Μάρτυρες, οι Όσιοι, κ.α. Σαλός θεωρείται εκείνος ο οποίος κλήθηκε από το Θεό, για να υπακούει και να εφαρμόζει τα λόγια του Αποστόλου: «εἴ τις δοκεῖ σοφός εἶναι ἐν ὑμῖν ἐν τῷ αἰῶνι τοῦτῳ, μωρός γενέσθω, ἵνα γένηται σοφός»[1].

Ήδη από τον Β΄ μ. Χ. αιώνα πολλοί χριστιανοί ακολούθησαν αυστηρή μορφή άσκησης εξαιτίας της τότε διαφθοράς[2] και των διωγμών[3]. Τότε εμφανίστηκαν μορφές άσκησης πολύ σκληρές, που τις εφάρμοζαν αυστηροί ασκητές[4], έγκλειστοι[5], στυλίτες[6], δενδρίτες[7], όπως περιγράφει ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης (ΙΒ΄αι.): «Ταύτης μέρος τῆς ζωῆς οἱ διὰ Χριστόν τὴν αὐτοσοφίαν, καὶ οὔ τῆς συνέσεως οὔκ έστιν ἀριθμός, ἀπαρνησάμενοι τὴν κατά βίον δοκούσαν σοφίαν καὶ φρόνησιν· ταύτης οἱ γυμνίται, οἱ τῶν τριχῶν ανεπίστροφοι, οἱ χαμαιεύναι, οἱ ἀνιπτόποδες, οἱ ρυπώντες, οἱ σιγώντες, οἱ σπηλαιώται»[8]. Μάλιστα υπάρχουν μερικοί ασκητές που ζουν σε μία τέλεια απομόνωση στην έρημο οι οποίοι έχουν αφομοιωθεί με τα ζώα και είναι γνωστοί με το όνομα «βοσκοί»[9]. Όμως τα σπάνια φαινόμενα αυτής της ακραίας μορφής δεν έτυχαν ούτε κατανόησης ούτε συμπάθειας από το πλήρωμα, ούτε θέση ή δικαίωση βρήκαν στη συνείδηση της Εκκλησίας[10].

Όπως μας πληροφορούν εκκλησιαστικοί ιστορικοί[11], τότε εμφανίζεται και η σαλότητα με τη μορφή της προσποιητής μωρίας (περί τον 4^ο αι.)[12]. Η σαλότητα ήταν ένα είδος τεχνητού βίου ορισμένων μοναχών, αφού -όπως προαναφέραμε στην εισαγωγή- είχαν ασκηθεί στην απάθεια, επειδή είχαν ζήσει πολλά χρόνια στην έρημο, ενώ ελάχιστοι προέρχονταν από Κοινόβια[13].

Καθώς οι ασκητές αγωνίζονται μέσα στην έρημο, μακριά από τους πειρασμούς της κοινωνίας, ο σαλός αγωνίζεται μέσα στις πόλεις μεταξύ των ανθρώπων. Γι’ αυτό το λόγο ίσως η σαλότητα να αποτελεί δυσκολότερη οδό τελείωσης.

2. Ετυμολογική ανάλυση των λέξεων μωρός, σαλός και σαλότητα

Η λέξη «μωρός» προέρχεται από το ρήμα «μωραίνω» που σημαίνει ανοηταίνω, φέρομαι ως ανόητος[14]. Στην αρχαία Ελληνική γλώσσα ο όρος «μωρός» (η μωρία που ισοδυναμεί με ανοησία, αφροσύνη)[15] προηγείται του όρου «σαλός», που αρχικά δεν υπάρχει και δεν αναφέρεται καθόλου στην Καινή Διαθήκη. Όμως στην Α΄ πρὸς Κορινθίους επιστολή[16] βρίσκεται η ευρύτερη έννοια της μωρίας που συνδέεται με τη χάρη του Χριστού, «οὐχί ἐμῶρανεν ὁ Θεός τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τοῦτου; […] Ἡμεῖς μωροί διά Χριστόν, […] ὅτι τὸ μωρόν τοῦ Θεοῦ σοφῶτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστίν»[17], «ἡ σοφία τοῦ κόσμου τοῦτου μωρία παρά τῷ Θεῷ ἐστίν»[18], που σημαίνει: κάμνω τι μωρόν, ἀποδεικνύω τι μωρόν[19]. Αυτήν τη μωρία αναζήτησαν οι μετέπειτα άγιοι σαλοί ως πνευματικό θεμέλιο για να δείχνουν με τον τρόπο τους το ασύμβατο της σωτηρίας και της αγιότητας.

Μέσα από την Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε πως οι πρόγονοι του “διά Χριστόν σαλού” είναι οι παλαιοδιαθηκικοί προφήτες, που αναδείχθηκαν στόματα του Θεού, για να προσελκύσουν την προσοχή ενός λαού αμβλύνοα για τα θεία θελήματα[20]. Παρατάυτα ο όρος μωρός συναντάται σπάνια, όπως στον Ησαΐα και πάλι με τη μορφή ρήματος, «μωρεύω»: «διασκεδάσει σημεῖα ἐγγαστριμύθων καὶ μαντείας ἀπὸ καρδίας ἀποστρέφων φρονίμους εἰς τὰ ὀπίσω καὶ τὴν βουλήν αὐτῶν μωρεύων»[21]. Συνηθέστερα αντί του μωρός χρησιμοποιείται η λέξη άφρων[22]. Αντιθέτως, στην Καινή Διαθήκη η λέξη μωρός[23] χρησιμοποιείται πολύ συχνά όπως στην επί του Όρους ομιλία[24], όπως και στις παραβολές των «οικοδόμων»[25] και των Δέκα παρθένων[26].

Ο όρος σαλός συναντάται για πρώτη φορά στη «Λαυσαϊκή Ιστορία» του Παλλαδίου, σε μία διήγηση που αφορά μία μοναχή η οποία προσποιούνταν την τρελή και δαιμονισμένη[27]. Σχετικά με την ετυμολογία των λέξεων σαλός και σαλότητα, υπάρχει κάποια σύγχυση. Μια υπόθεση είναι ότι προήλθε από την συριακή μετάφραση της Α΄ προς Κορινθίους επιστολής. Σύμφωνα με τον καθηγητή Χρ. Σταμούλη: «Εάν αυτή η υπόθεση είναι σωστή, ο διά Χριστόν σαλός γεννήθηκε στην Συρία και ο δικός του πνευματικός πατέρας είναι ο απόστολος Παύλος»[28]. Κατά τον καθηγητή π. T. Spidlik[29], η λέξη αυτή προέρχεται από τη συριακή λέξη Sakhla (σάχλα), πού αντιστοιχεί στην ελληνική λέξη μωρός. Η ίδια πηγή παρουσιάζει ως πιθανή την ετυμολογία της λέξης από τον ελληνικό όρο «σάλος», ο οποίος σημαίνει κίνηση, ταραχή[30].

Κατά μία άλλη άποψη, του καθηγητή L. Ryden, η ετυμολογία της λέξης σαλός είναι αμφίβολη. Μάλιστα αποκλείει την προέλευσή της από την συριακή λέξη Sakhla, αλλά ότι έχει τις ρίζες της στην αιγυπτιακή ιστορία[31]. Επίσης ο J. Staward μας δίνει την εξής πληροφορία: «η έρημος της Αιγύπτου τον 4^ο αιώνα ήταν η γενέτειρα της παράδοσης, που βλέπει την τρέλα ως μια συγκεκριμένη κλήση και δώρο του αγίου Πνεύματος»[32].

Στο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας ο όρος «σαλός» ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα σαλεύω που σημαίνει κινώ, ταράσσω και κινούμαι, ανησυχώ, ταράσσομαι. Κάνω κάτι να σαλευθεί, δηλ. να κινηθεί εδώ και εκεί, να κλονισθεί[33]. Παράγωγο του σαλεύω είναι και ο όρος σαλεία, ο οποίος σημαίνει ταραχή, κυματισμό, ανησυχία και ασταθή κίνηση. Διασώζεται και δεύτερος τύπος του ρήματος σαλεύω, το ρήμα σαλόω-ῶ και σαλέω-ῶ, πάντα με την ίδια σημασία[34]. Επομένως σαλός σημαίνει εκείνον που έχει ταραγμένο νου, τον ηλίθιο, τον ανόητο, ενώ σαλότητα είναι η ταραγμένη ψυχική κατάσταση, η μωρία και η ηλιθιότητα. Τεκμηριώνεται έτσι η άποψη που θέλει τον όρο σαλός να έχει ελληνική προέλευση.

[1] Α΄ Κορ. 3, 18.

[2] Αναφέρει ο άγ. Κύριλλος Ιεροσολύμων ότι μερικοί από τους ακροατές του προσέφευγαν στο χριστιανικό βάπτισμα όχι με αγνά κίνητρα, αλλά με ιδιοτελείς σκοπούς. Βλ. ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ, Προκατήχησης, 5, PG 33, 341C.

[3] Βλ. ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Αγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σ. 13.

[4] Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, Βίος καὶ πολιτεία τοῦ οσίου Αντωνίου, ΒΕΠΕΣ 33, σσ. 18-19 και 35, σ. 236. Επίσης, ΠΑΛΛΑΔΙΟΥ, Λαυσαϊκόν, Βίος του αββά Ώρ, κεφ. 9, PG 34, στ. 1027 και Περί Σισιννίου, κεφ. 89, στ. 1212.

[5].ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΣΧΟΥ, Λειμών, PG 87γ, 2864-2865.

[6] ΘΕΟΔΟΡΥΤΟΥ ΚΥΡΟΥ, Φιλόθεος Ιστορία, κεφ. 25, Ασκλίπιος, PG 82, στ. 1473.

[7] «Ἦν δὲ Θεσσαλονικεύς ὁ γέρων καὶ διηγήσατο ἡμῖν, λέγων ὅτι ἐν τῇ χώρᾳ μου ἔξωθεν τοῦ τείχους τῆς πόλεως, ὡς ἀπό σταδίων τριῶν, ἔγκλειστος ἦν, τῷ μὲν γένει Μεσοποταμινός, τῷ ὀνόματι Δαβίδ, ἐνάρετος πάνυ καὶ ἐλεήμων καὶ ἐγκρατευτής». ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΣΧΟΥ, Λειμών, PG 87γ, στ. 2921.

[8] ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, PG 136, 241. Βλ. επίσης, ΓΚΟΡΑΪΝΩΦ ΕΙΡ., Οι διά Χριστόν Σαλοί, ο.π., σ. 29.

[9] ΘΕΟΔΟΡΥΤΟΥ ΚΥΡΟΥ, Φιλόθεος Ιστορία, κεφ. 18, Ευσέβιος, PG 82, στ. 1428, ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΣΧΟΥ, Λειμών, PG 87γ, στ. 3028. Βλ. επίσης, PG 146, 1236. Επίσης και ο Ευάγριος στην Ιστορία του μιλά για γυρολόγους, για τους «βοσκούς» που περιέτρεχαν τα βουνά και τις ερήμους, δίχως καταλύματα και δίχως ψημένη τροφή. Βλ. ΓΚΟΡΑΪΝΩΦ ΕΙΡ., Οι διά Χριστόν Σαλοί, ο.π., σ. 27.

[10] ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ, Εκκλησιαστική Ιστορία, Βιβλ. 14, κεφ. 50, PG 146, 1235.

[11] «Περί τῶν ἐξ ἐρήμου ἀπερχομένων μοναχῶν καὶ ὑποκρινομένων σαλότητα ἐν τῷ κόσμῳ». ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ (Ιορδανίτου), Βίος και πολιτεία του οσίου πατρός ημών Ανδρέου του δία Χριστόν σαλού, Ιεροσόλυμα 1912, Πρόλογος σ. 5. Βλ. επίσης, ΕΥΑΓΡΙΟΥ, Εκκλησιαστική Ιστορία, βιβλ. 4, κεφ. 34, Περί Συμεών μοναχού του δια Χριστόν σαλού, PG 86, 2764. ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ, Εκκλησιαστική Ιστορία, βιβλ.17, κεφ. 22, περί Ιωάννου και Συμεών του δια Χριστόν σαλού, PG 147, στ. 273.

[12] Βλ. ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Αγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σ. 13. Αναφορά περί σαλών ή μεμονωμένων πράξεών τους, γίνεται και στην Ασκητική Γραμματεία. Βλ. ΠΑΛΛΑΔΙΟΥ, Λαυσαϊκή Ιστορία, ΙΩ. ΜΟΣΧΟΥ, Λειμών ή Λειμωνάριον και ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ, Κλίμαξ.

[13] ΕΥΑΓΡΙΟΥ ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΟΥ, Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, τ. Α΄, κα΄, PG 86B΄, στ. 2480C- 2481B. Βλ. επίσης, ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ (Μητροπ, Τρίκκης και Σταγών), Ανατολικός Ορθόδοξος Μοναχισμός κατά τα πατερικά κείμενα, ο.π., σ. 513.

[14] Liddell & Scott, Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, τόμ. 3ος, ἔκδ. Ανέστη Κωνσταντινίδου, Αθήναι 1904, σ. 205. Βλ. επίσης, ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Αγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σ. 15.

[15] Liddell & Scott, Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, τόμ. 3ος, ο.π., σ. 206.

[16] Ο Ιω. Χρυσόστομος μας πληροφορεί πως ο Παύλος λόγω της υπερηφάνειας και υψηλοφροσύνης κάποιων χριστιανών της Κορίνθου που καμάρωναν για την κοσμική τους σοφία, αναγκάστηκε να συνειδητοποιήσει καλά ότι Κορίνθιοι έπεσαν σε πειρασμό να κρίνουν τον κηρυττόμενο Χριστό με κοσμικά και όχι με πνευματικά κριτήρια. Έτσι τους προτρέπει να γίνουν μωροί για τη ζωή αυτή, γιατί μόνο τότε μας δίδεται η αληθινή σοφία. και γίνεται μωρός δια τον κόσμο αυτός που περιφρονεί τη σοφία του κόσμου. Βλ. ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Ομιλία εἰς την Α᾽ προς Κορινθίους 10, 1, PG 61, 81- 82.

[17] Α΄ Κορ. 1, 20-25.

[18] Α΄ Κορ. 3, 19.

[19] Βλ. Μεταπτυχιακή εργασία ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ (ΝΑΑΜΑΝ) ΑΝΤΡΑ (πρεσβυτέρου), Δόγμα και ήθος στους βίους των διά Χριστόν σαλών, Θεσσαλονίκη 2010, σ. 14.

[20] Βλ. ΓΚΟΡΑΪΝΩΦ ΕΙΡ., Οι διά Χριστόν Σαλοί, ο.π., 16. Βλ. επίσης, ΠΕΤΡΙΔΗ ΙΚ., Εμπαίζοντες «Ημείς μωροί διά Χριστόν…», έκδ. Μορφή εκδοθήτω, Αθήνα 2008, σ. 10.

[21] Ησ. 44, 25.

[22] Παρ. 1, 22 και 10, 1. Σειρ. 22, 13 και Ψαλμ. 13, 1.

[23] Συνώνυμοι όροι που επίσης βρίσκονται στην Κ. Διαθήκη είναι «άφρων» (Λκ. 12, 20) και «νήπιος» ή «νήποιοι» (Μθ. 11, 25 και Λκ. 10, 21). Βλ. επίσης Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας όπου: «Είναι μωρία να στηρίζεται κανείς στον πλούτο όπως ο άφρων πλούσιος της παραβολής (Λκ. 12, 20). Είναι μωρία να μην ανταποκρίνεται κανείς στις προσκλήσεις του Θεού, όπως οι μωρές παρθένες (Μθ. 25, 1-13) ή να προσπαθεί να τις παραποιήσει, όπως οι Φαρισαίοι (Μθ. 23, 17). Πρβλ. . ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Αγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σ. 16.

[24] Μθ. 5, 13 και Λκ. 13, 34: «ἐὰν δὲ τὸ ἅλας μωρανθῇ,»

[25] Μθ. 7, 26: «καὶ μὴ ποιῶν αὐτοὺς ὁμοιωθήσεται ἀνδρὶ μωρῷ».

[26] Μθ. 25, 1-13.

[27] ΠΑΛΛΑΔΙΟΥ, Περί της υποκρινομένης μωρίαν, Λαυσαϊκή Ιστορία, κεφ. ΜΑ΄, PG 34, στ. 1106, Περί Πιτηρούν, στ. 1107. Σε μεταγενέστερες πηγές μερικές φορές ταυτίζεται με την αγία Ισιδώρα (1 Μαΐου). Βλ. VOGT KARI, «La monial folle du monastère des Tabbenésiotes, Une interpretation du chapitre 34 de l᾽Historia Lausiaca de Pellade», Symbolae Osloenses 62, (1987), σελ. 95 – 108.

[28] ΣΤΑΜΟΥΛΗ ΧΡ., “Σαλοί καὶ ψευδοσαλοί στὴν Ορθόδοξη αγιολογία”, Γρηγόριος Παλαμάς, τευχ. 721. Θεσ/νίκη 1990, σ. 113 κ. εξ.

[29] SPIDLIK Τ., Fous pour le Christ en Orient, Dict. Spirituel, tom. V (Paris 1963), p.753.

[30] Βλ. ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Άγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σ. 14.

[31] RYDEN L., The Holly fool, The Byzantine saint, London 1981, p. 107. Πρβλ. ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Άγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σσ. 14-15.

[32] SAWARD J., Perfect Fools, Folly for Christ᾽s sake in Catholic and Orthodox Spirituality, Oxford University press, 1980, p. 14.

[33] Liddell & Scott, Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, τόμ. 4ος, ἔκδ. Ανέστη Κωνσταντινίδου, Αθήναι 1904, σ. 34.

[34] ΣΚΑΡΛΑΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ, Λεξικόν τῆς Ελληνικῆς Γλώσσας, (Εν Αθήναις 1852), σ. 1249. Επίσης ΒΟΓΙΑΤΖΗ Δ., Αναλυτικόν Λεξικόν ρημάτων καὶ ονομάτων, τόμ. 3ος, Αθήναι 1975, σ. 219.

==========================================

Πέμπτη, 7 Νοεμβρίου 2013

Δια Χριστόν Σαλοί: Οι ασυμβίβαστοι Άγιοι.

Στην αντίληψη των κοσμικών ανθρώπων είναι αδιανόητο και άξιο περιφρόνησης να απαρνηθεί κανείς το συμφέρον του και την κοινωνική του επιφάνεια για την ελπίδα των αιωνίων αγαθών[1]. Εάν η ίδια η κατά Χριστόν ζωή και περισσότερο η αποταγή των μοναχών για τους κοσμικούς αποτελεί αφροσύνη, πόσο μάλλον η σαλότητα είναι γι’ αυτούς αφροσύνη, η οποία αποτελεί μια ακόμα πιο ακραία μορφή άσκησης από αυτή των μοναχών. Όσο η άσκηση προχωρεί σε ανώτερα στάδια και ο αγώνας του μοναχού γίνεται τραχύτερος, τόσο ενισχύεται η εντύπωση και εδραιώνεται η βεβαιότητα για την τρέλα τους.

Αυτού του είδους η πνευματική άσκηση ήταν πολύ δύσκολη και μάλιστα επικίνδυνη, καθώς οδηγούσε το μοναχό έξω από τα μοναχικά και ασκητικά του αιτήματα. Η Εκκλησία απέναντι σ’ αυτούς που την ασκούσαν, έπαιρνε επιφυλακτική ή ακόμη και αυστηρή στάση. Η στάση της αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι, πολλοί μοναχοί υποκρίνονται τη σαλότητα για δικό τους έπαινο[2]. Όμως οι πραγματικοί διά Χριστόν σαλοί έδρασαν μέσα στο χώρο της Εκκλησίας και συντέλεσαν στην πνευματική ανάπτυξη των πιστών. Είναι διαφοροποιημένοι από τον κόσμο σχεδόν σε όλα, για να δείξουν την απόσταση που χωρίζει τον πνευματικό κόσμο, που είναι το διαρκές παρόν της παρουσίας του Θεού στην ύπαρξη του ανθρώπου, από τον υλικό κόσμο της ρευστής μεταπτωτικής καθημερινότητας.

Η ζωή τους είναι ένα διαρκές και καθημερινό μαρτύριο, πνευματικό και σωματικό. Για να μπορέσει κανείς να δει την πνευματική ελευθερία των διά Χριστόν σαλών μέσα από τις φαινομενικά «ανήθικες» πράξεις, χρειάζεται πολύ Χάρη από τον Θεό. Δεν είναι εύκολο να μελετά κανείς τέτοιους είδους βίους, διότι υπάρχει το ενδεχόμενο να τους παρεξηγήσει, πιθανόν να σταθεί σε μερικά εξωτερικά σημεία και να τους αδικήσει. Μόνον «χαριτωμένοι» άνθρωποι μπορούν να εννοήσουν την εργασία των Αγίων και μάλιστα αυτών που προσποιούνται τον σαλό[3].

Ο σαλός ελέγχει την παράλογη λογική των πολλών, κρίνει την κακία του κόσμου, τη ζωή της αμαρτίας και όχι τον πεπτωκότα. Θέλει να ανατρέψει την ψεύτικη παρούσα πραγματικότητα και να μεταφέρει το μόνιμο μήνυμα της Βασιλείας των Ουρανών, όπου θα κυριαρχεί η κοινωνία της αγάπης με τον Χριστό και τους άλλους.

Ο διά Χριστόν σαλός δεν είναι ο ασκητής που κάνει μία ή μερικές πράξεις σαλότητας και μετά, αφού εκλείψει ο λόγος της προσποίησής του, επανέρχεται στα συνηθισμένα μοναχικά ή καθημερινά του καθήκοντα. Αρνείται, φαινομενικά τουλάχιστον, και τα ασκητικά ιδεώδη, αφού κάνει πράξεις αντίθετες προς αυτά. Η παράξενη διαφοροποίηση αυτής της άσκησης έγκειται στο να ατιμάσει και να ντροπιάσει ο ίδιος ο σαλός ακόμη και το όνομά του με ενέργειες που επισύρουν την αγανάκτηση των γύρω του. Επίσης, απ’ έξω φαίνεται σαν «γελωτοποιός» που διασκεδάζει τον κόσμο[4], όμως από μέσα του υποφέρει και κλαίει. Δεν κλαίει για την κατάστασή του όπου εκουσίως βρίσκεται, αλλά κλαίει επειδή λυπάται τους άλλους, τους αμαρτωλούς, τους αμετανόητους, τους οποίους συμπονάει και συμπάσχει για την τραγική τους κατάντια που ενώ είναι άρρωστοι πνευματικά δεν το γνωρίζουν ή και το χειρότερο έχουν συμβιβαστεί.

Η σαλότητα λοιπόν είναι το τελευταίο στάδιο και ο υψηλότερος βαθμός της ταπείνωσης, η απώλεια κάθε υπόληψης και εκτίμησης. Η καθολική άρνηση του εγώ και η υιοθέτηση της «ανυπαρξίας» για το κοσμικό φρόνιμα σε συνδυασμό με την προβολή και επίδειξη μιας α-νόητης συμπεριφοράς. Αυτό συμβαίνει διότι ο σαλός θέλει να κρύψει τις αρετές του και τα πνευματικά του κατορθώματα από τους άλλους. Την αγιότητά του την γνωρίζει μόνο ο Θεός και μονάχα Αυτός επιτρέπει στις ψυχές που ευεργετήθηκαν πνευματικά και υπαρξιακά -από κάποιον άγιο σαλό- να αναγνωρίσουν αυτή την παράξενη αγιότητα.

Ο αλλόκοτος βίος και πολιτεία των σαλών, επιβεβαιώνουν ότι, όσο υπάρχει κόσμος και Εκκλησία, θα συνυπάρχει και η δυνατότητα του αγιασμού η οποία είναι πέρα από κάθε ηθικιστική και ευσεβιστική προσέγγιση της βίωσης του Θείου.

Οι δια Χριστόν σαλοί είναι οι πλέον ασυμβίβαστοι άγιοι. Είναι οι άγιοι εκείνοι που τόλμησαν να κάνουν την καθημερινότητά τους μια συνεχής μαρτυρία της Βασιλείας του Θεού. Έχοντας οι ίδιοι το ήθος των κεκοιμημένων ενέπαιξαν τον διάβολο και τα έργα του σκότους, κατάφεραν με την ζωή τους να κρατηθούν στην μακαρία ταπείνωση, αλλά δεν έμειναν μέχρις εκεί. Κάνανε άλλο ένα βήμα, το βήμα του εμπαιγμού του εγωισμού, της υπερηφανείας, της έπαρσης, της οίησης, της φιλαυτίας. Κατάφεραν με την σαλότητά τους να βγάλουν στο φως την επικίνδυνη κοσμική θρησκευτική τυπολατρία και αυτοπροβολή που υποβόσκει μέσα στον εφησυχασμό και στην επανάπαυση της εκκλησιαστική κοινότητας.

Μπορεί η ποιμαντική που ακολούθησαν να ήταν ιδιόμορφή και πέρα από τα ποιμαντικά εκκλησιαστικά σχήματα όμως δεν έπαψε να έχει ως σκοπό την πνευματική αφύπνιση του πληρώματος της Εκκλησίας.

Η ελευθερία του ήθους των δια Χριστόν σαλών που ενσαρκώνεται μέσα στην ζωή τους αλλά και μέσα στην ποιμαντική τους μέριμνα, αποτελεί ένα ακόμα μυστήριο του ανεπάντεχου βιώματος της Χάρης του Παναγίου Πνεύματος.

Ο άγιος δεν συγκινείτε από τα χαρίσματά του. Επειδή είναι ο ίδιος αληθινός, είναι αλλοιωμένος, είναι χαριτωμένος, τα σώζει με το να τα περιφρονεί, με το να δίδει χωρίς ιδιοτέλεια και πάθος, προβάλλοντας πάντοτε τον Δωρεοδότη Κύριο και όχι το εγώ του.

Ο άγιος σαλός καταδικάζει τα είδωλα της αγιότητας, τον εγωισμό και την σεμνοτυφία, και τα αντιμετωπίζει ως δαιμονισμό. Διότι όταν λατρεύεις είδωλα ή το χειρότερο γίνεσαι αυτοείδωλο, βασανίζεις και βασανίζεσαι. Ζεις μέσα στις ψυχρολουσίες του φόβου και της ψευδαίσθησης, μέσα στην αβεβαιότητα της δήθεν βεβαιότητάς σου. Γι’ αυτό και βλέπουμε τους τρελά ερωτευμένους αυτούς ανθρώπους να τολμούν να σέρνονται μέσα στις ταπεινές σκιές της περιφρόνησης παρά να στέκονται στο μέσο των ναών όπου υπάρχει ο κίνδυνος της έπαρσης και της φιλαυτίας, τους βλέπουμε να μάχονται κατά της υποκρισίας και της πνευματικής ρηχότητας των πιστών και να αναρριχώνται οι ίδιοι συμπαρασύροντας ταυτόχρονα μαζί τους και τους πάσχοντες πνευματικά ανθρώπους στα βάθη της μυστηριακής εκκλησιαστικής πνευματικότητας.

Ο δια Χριστόν σαλός είναι το πνευματικό ξυπνητήρι για όλους τους εφησυχάζοντες χριστιανούς οι οποίοι αρκούνται στον στείρο εκκλησιασμό και στην επιφανειακή τήρηση κάποιων κανόνων.

Ο δια Χριστόν σαλός ζει καθαρά μία χαρισματική κατάσταση. Έχει φτάσει στο ατέλεστο τέλος της τελειότητος εν Χριστώ και γι’ αυτό ζει ελεύθερος από κάθε υποκατάστατο ευτυχίας και πληρότητος, περιθωριοποιημένος και μισούμενος από πολλούς, αγαπώντας όμως τους πάντες.

Ζει στον κόσμο, για τον κόσμο, έχοντας όμως πεθάνει για τον κόσμο.

[1] Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, Περί Παρθενίας, ΒΕΠΕΣ 33, σ. 61. ΠΑΛΛΑΔΙΟΥ, Λαυσαϊκή Ιστορία, PG 34, στ. 1106C- 1107C. Πρβλ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ (Μητροπ, Τρίκκης και Σταγών), Ανατολικός Ορθόδοξος Μοναχισμός κατά τα πατερικά κείμενα, ο.π., σσ. 509-510.

[2] Η Εκκλησία αντιμετώπισε το πρόβλημα των ψευδοσαλών με τον Ξ΄ (60^ο) κανόνα της εν Τρούλω Στ΄ Οικ. Συνόδου. Βλ. ΡΑΛΛΗ Γ. – ΠΟΤΛΗ Μ. «Σύνταγμα τῶν Θείων καὶ Ιερών κανόνων», ο.π., σσ. 440 - 442. PG 137, 716.

[3] ΙΕΡΟΘΕΟΥ ΒΛΑΧΟΥ, Παρακλητικά Α', σελ. 333-334.

[4] «Οἰ δὲ πολίται ἀστειευόμενοι ἔλεγον πρὸς ἀλλήλους: ἄγωμεν, πίωμεν ὅπου ὁ σαλὸς». Βλ.ΛΕΟΝΤΙΟΥ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ, Ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ διὰ Χριστόν σαλὸς , PG 93, στ. 1713.

Απόσπασμα από την Πτυχιακή Εργασία

"Οι δια Χριστόν Σαλοί ως ηθικά και ποιμαντικά πρότυπα"

του αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου

η οποία υποβλήθηκε στην Α.Ε.Α.Θ.

πηγή

You might also like:

Linkwithin

========================================

Θρησκεία / Ποιμαντική
αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος

Οι Δια Χριστόν Σαλοί ως Ασκητές και Εκκλησιαστικά Πρότυπα

26 Σεπτεμβρίου 2013

Α΄. Η «ΣΑΛΟΤΗΤΑ» ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΑΛΩΝ ΑΓΙΩΝ

1. Μία ιδιαίτερη μορφή άσκησης

2. Ετυμολογική ανάλυση των λέξεων μωρός, σαλός και σαλότητα

[1] Α΄ Κορ. 3, 18.

[3] Βλ. ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Αγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σ. 13.

[5].ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΣΧΟΥ, Λειμών, PG 87γ, 2864-2865.

[6] ΘΕΟΔΟΡΥΤΟΥ ΚΥΡΟΥ, Φιλόθεος Ιστορία, κεφ. 25, Ασκλίπιος, PG 82, στ. 1473.

[8] ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, PG 136, 241. Βλ. επίσης, ΓΚΟΡΑΪΝΩΦ ΕΙΡ., Οι διά Χριστόν Σαλοί, ο.π., σ. 29.

[10] ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ, Εκκλησιαστική Ιστορία, Βιβλ. 14, κεφ. 50, PG 146, 1235.

[15] Liddell & Scott, Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, τόμ. 3ος, ο.π., σ. 206.

[17] Α΄ Κορ. 1, 20-25.

[18] Α΄ Κορ. 3, 19.

[21] Ησ. 44, 25.

[22] Παρ. 1, 22 και 10, 1. Σειρ. 22, 13 και Ψαλμ. 13, 1.

[24] Μθ. 5, 13 και Λκ. 13, 34: «ἐὰν δὲ τὸ ἅλας μωρανθῇ,»

[25] Μθ. 7, 26: «καὶ μὴ ποιῶν αὐτοὺς ὁμοιωθήσεται ἀνδρὶ μωρῷ».

[26] Μθ. 25, 1-13.

[27] ΠΑΛΛΑΔΙΟΥ, Περί της υποκρινομένης μωρίαν, Λαυσαϊκή Ιστορία, κεφ. ΜΑ΄, PG 34, στ. 1106, Περί Πιτηρούν, στ. 1107. Σε μεταγενέστερες πηγές μερικές φορές ταυτίζεται με την αγία Ισιδώρα (1 Μαΐου). Βλ. VOGT KARI, «La monial folle du monastère des Tabbenésiotes, Une interpretation du chapitre 34 de l᾽Historia Lausiaca de Pellade», Symbolae Osloenses 62, (1987), σελ. 95 – 108.

[28] ΣΤΑΜΟΥΛΗ ΧΡ., “Σαλοί καὶ ψευδοσαλοί στὴν Ορθόδοξη αγιολογία”, Γρηγόριος Παλαμάς, τευχ. 721. Θεσ/νίκη 1990, σ. 113 κ. εξ.

[29] SPIDLIK Τ., Fous pour le Christ en Orient, Dict. Spirituel, tom. V (Paris 1963), p.753.

[30] Βλ. ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Άγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σ. 14.

[31] RYDEN L., The Holly fool, The Byzantine saint, London 1981, p. 107. Πρβλ. ΜΑΡΤΙΝΗ ΠΑΝ., Ο σαλός Άγ. Ανδρέας και η σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο.π., σσ. 14-15.

[32] SAWARD J., Perfect Fools, Folly for Christ᾽s sake in Catholic and Orthodox Spirituality, Oxford University press, 1980, p. 14.

[33] Liddell & Scott, Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, τόμ. 4ος, ἔκδ. Ανέστη Κωνσταντινίδου, Αθήναι 1904, σ. 34.

======================================================

Δια Χριστόν σαλότητα

Η δια Χριστόν σαλότητα (τρέλα), αναφέρεται στον τρόπο λειτουργίας μίας ειδικής τάξης αγίων στο σώμα της εκκλησίας, οι οποίοι ενεργώντας με παράδοξο τρόπο και μακριά από τα συνήθη τυπικά ηθικά σχήματα, κατάφεραν να επιτύχουν την αγιότητα και συνάμα να επαναφέρουν πλήθος κόσμου μέσα στους κόλπους της εκκλησίας. Το παράδειγμα αυτό πολλές φορές υπήρξε σκανδαλιστικό για πιστούς και μη στην ιστορία της εκκλησίας, αλλά η εκκλησία μέσω των αγίων αυτών είδε την έκφραση και τη φανέρωση ενός ξεχωριστού χαρίσματος τους Αγίου Πνεύματος, μία από τις οξύτερες μορφές του προφητικού κηρύγματος^[1].
Οι σαλοί-τρελοί, είναι συνήθως μοναχοί οι οποίοι αφήνουν την ησυχία των μοναστηριών τους και κατεβαίνουν στις πόλεις λειτουργώντας με πράξεις παράλογες και ανόητες, οι οποίες όμως έχουν βαθύτερο νόημα και σκοπό ώστε να καταδείξουν την αλήθεια που βρίσκεται πίσω από τα προσχήματα και τους τύπους του κόσμου. Δεν έχουν πρόβλημα να μπουν για παράδειγμα σε ταβέρνες, σε πορνεία, να συναναστραφούν κακόφημες συντροφιές, μοιάζοντας να συσσωματώνονται με το παράδειγμα των ανυπόληπτων της κοινωνίας. Τη στιγμή αυτή είναι όμως που ο σαλός μοναχός φανερώνει την αλήθεια της σωτηρίας, πάντα με τρόπο που αρμόζει στο επίπεδο των συναναστραφέντων. Εξού και αστειεύεται, επιτιμάει του αμαρτωλούς, θαυματουργεί, διαβάζει τα μυστικά των ανθρώπων, χλευάζει δημόσια τα κρυφά παραπτώματά τους με τρόπο που μόνο ο ένοχος μπορεί να αντιληφθεί, τη στιγμή που και ο ίδιος στα μάτια τους τους φαντάζει πολύ αμαρτωλός, όντας φαινομενικά στο ίδιο επίπεδο αμαρτωλότητας. Γι αυτό και καταλύει προκλητικά νηστείες, επισκέπτεται πορνεία, ομιλεί με διεφθαρμένους, εμπαίζοντας τελικά τα προσχήματα του κόσμου τούτου, λίγο πριν, επιστρέψει τη νύχτα με το αληθινό προσωπείο πια της αγιότητας, στην προσευχή και τη άσκηση. Εξου και ο σαλός άγιος για την εκκλησία είναι ο Άγιος στην πλέον ακραία μορφή άσκησης, της έσχατη αυταπάρνηση την πλήρη απέκδυση του εγώ^[2].
Οι σαλοί κατά βάση έρχονται σε εποχές έντονης εκκοσμίκευσης του χριστιανικού βίου. Εμφανίζονται την εποχή που τα συμβατικά κριτήρια της κοινωνίας μετρούν την ηθική του Χριστού με τα μέτρα της κοινωνικής ευπρέπειας και όχι με το ευαγγελικό ήθος. Έρχονται να θυμίσουν πόσο ασυμβίβαστη είναι η σωτηρία του ανθρώπου όταν αυτή θέλει να ικανοποιεί την κοινωνική υπόληψη και να καταγγείλει την υποκρισία της συμβατικής ζωής. Ο ίδιος λοιπόν απορρίπτει το μανδύα της αγιότητας, γνωρίζοντας ότι η ατομική ηθική δημιουργεί αυτοϊκανοποίηση, αποφασίζοντας να άρει το σταυρό της Εκκλησίας στους ώμους του, για να σωθούν αμαρτωλοί και βασανισμένοι άνθρωποι. Γνωρίζει δε, πως αυτό μπορεί να γίνει με τη φανέρωση των πλαστών προσωπείων της συμβατικής ευπρέπειας που αφανίζει την προσωπική ετερότητα και ελευθερία, κονιορτοποιώντας το υποκριτικό καθιερωμένο ύφος και τις απατηλές αξιολογήσεις. Αυτή τη μορφή άσκησης, δεν την επιλέγουν όμως οι ίδιοι, αλλά επιλέγονται απ΄τον ίδιο το Θεό να την πράξουν. Οι ίδιοι αποφασίζουν να δεχτούν αδιαμαρτύρητα την κλήση αυτή αλλά και τις αμαρτίες που τους προσάπτουν, αμαρτίες κοινές και κρύφιες μέσα στην κοινωνία, έτσι ώστε να ξεσκεπάσουν στην κοινωνία το ψευδές προσωπείο της.
Τελικά οι άγιοι αυτοί, μέτοχοι της βασιλείας του Θεού, υπερβαίνουν τη διάσπαση την ανθρώπινης οντότητας που προέρχεται από την αμαρτία και την κάνουν γεγονός κοινωνίας και αγάπης. Αποφασίζουν να καταδείξουν το ευαγγελικό ήθος, το οποίο δεν επιθυμεί την κατάλυση του νόμου, αλλά την υπέρβαση του νόμου στα πλαίσια της βασιλείας του Θεού. Έτσι και κερδίζουν την εμπιστοσύνη των αμαρτωλών, των δυστυχισμένων και των ανυπόληπτων, οδηγώντας τους στη σωτηρία.
Τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα σαλών αγίων είναι:

Υποσημειώσεις

Χ. Γιανναράς, Η ελευθερία του ήθους, σελ. 92

Χ. Γιανναράς, Η ελευθερία του ήθους, σελ. 93-94

Πηγές

Χ. Γιανναράς, Η ελευθερία του ήθους, Ίκαρος, Αθήνα 2002 (Τρίτη αναθεωρημένη έκδοση).

Κατηγορία:

Δια Χριστόν Σαλοί

Κατηγορίες > OrthodoxWiki > Κατηγορίες > Άνθρωποι > Άγιοι > Δια Χριστόν Σαλοί

=======================================================

Σάββατο, 7 Σεπτεμβρίου 2013

Η οσία Σοφία της Κλεισούρας και η δια Χριστόν σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Η οσία Σοφία της Κλεισούρας και η δια Χριστόν σαλότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία[i]

Ευχαριστούμε πολύ τον συγγραφέα για το πολύ όμορφο κείμενο που μας παραχώρησε να αναρτήσουμε !!!!

Tην ευχή της Αγίας να έχουμε όλοι μας...!!!

Η οσία Σοφία (Χοτοκουρίδου) καταγόταν από τον Πόντο, από χωριό της επαρχίας Αρδάσης της Ι. Μητροπόλεως Τραπεζούντος. Το 1914 πήραν οι Τούρκοι τον άντρα της στα τάγματα εργασίας, όπου και μάλλον απεβίωσε. Είχε αποβιώσει και το παιδί της, κι έτσι η νεαρή χήρα κατέφυγε στα βουνά, όπου ζούσε ασκητικά, με μεγάλη νηστεία. Εκεί της εμφανίστηκε ο άγιος Γεώργιος και την προειδοποίησε για επικείμενη επιδρομή των Τσετών. Η Σοφία ενημέρωσε τους συγχωριανούς της, που κρύφτηκαν και απέφυγαν τον κίνδυνο. Στην ανταλλαγή των πληθυσμών το καράβι που μετέφερε τους συγχωριανούς της Σοφίας στην Ελλάδα κινδύνεψε να καταποντιστεί. Αυτή έβλεπε τα κύματα γεμάτα από Αγγέλους και την Παναγία. Ζήτησε απ᾿ αυτήν να πνιγεί η ίδια και να σωθούν οι συγχωριανοί της. Η Παναγία τους έσωσε όλους. Ο καπετάνιος δεν το πίστευε πώς σώθηκαν κι έλεγε: «Κάποιον άγιο έχουμε.» Οι χωριανοί του απάντησαν: «Τη Σοφία.»

Η Παναγία την έστειλε στο μοναστήρι της στην Κλεισούρα της Καστοριάς, στην Ι. Μονή του Γενεθλίου της Υπεραγίας Θεοτόκου, όπου έζησε ασκητικά για μισό περίπου αιώνα. Εκεί βρήκε έναν ενάρετο ιερομόναχο, τον π. Γρηγόριο, που είχε έλθει από το Άγιο Όρος, ο οποίος την κατάρτισε στη μοναχική ζωή. Έζησε ασκητικά ως λαϊκή, φορώντας τα μαύρα της χηρείας και της ασκήσεως, καθισμένη πάνω στο τζάκι και αλείφοντας το πρόσωπό της με στάχτη, για να μη φαίνεται η ομορφιά του.

Τα περισσότερα χρόνια τα πέρασε μόνη της, με μόνο τον Θεό, μια και το μοναστήρι έμεινε χωρίς μοναχούς. Υπέμεινε τους δριμείς χειμώνες, με τη θερμοκρασία να πέφτει στους -15 βαθμούς, και την πολλή υγρασία του τόπου. Όταν της έλεγαν ν᾿ ανάψει φωτιά, φώναζε ένα μακρὀσυρτο «Όχι!», που ακόμα ηχεί στα αυτιά όσων την άκουσαν. Κυκλοφορούσε ξυπόλητη, ενώ τα ρούχα της ήταν πάντα κουρελιασμένα και ανεπαρκή για τις συνθήκες της περιοχής. Της έδιναν καινούργια. Δεν τα φορούσε, αλλά τα πρόσφερε σε όσους είχαν ανάγκη. Κοιμόταν και σ᾿ έναν άλλο χώρο, πάνω σε άχυρα, αλλά από κάτω είχε βάλει σουβλερές πέτρες. Δεν λουζόταν ποτέ ούτε χτενιζόταν, και τα μαλλιά της είχαν σκληρύνει πολύ. Όταν κάποτε χρειάστηκε να τα σηκώσει από τα μάτια της, για να βλέπει καλύτερα, αναγκάστηκε να τα κόψει με το ψαλίδι που κούρευαν τα πρόβατα. Παρ᾿ όλη όμως την αλουσία, το κεφάλι της ευωδίαζε.

Το φαγητό της ήταν λιτότατο, συνήθως με ό,τι έβρισκε στην περιοχή: μανιτάρια, μούσκλια, αγριόχορτα, φτέρη, φύλλα των δέντρων, ή με λίγη ντομάτα τουρσί, μουχλιασμένη. Τα σαββατοκύριακα έβαζε και μια κουταλιά λάδι στο πιάτο της. Άλλες φορές άνοιγε καμιά κονσέρβα ψάρι και το έτρωγε όταν είχε πιάσει ένα δάχτυλο μούχλα. Έτρωγε και σε παλιά σκουριασμένα ορειχάλκινα σκεύη, αλλά δεν πάθαινε τίποτα. Όταν κάποιοι διαμαρτύρονταν για τις «υπερβολές» της, τους απαντούσε: «Παιδεύω το σαρκίο μου».

Κι όμως, αυτή η αυστηρή με τον εαυτό της ασκήτρια ήταν πολύ γλυκιά και επιεικής με τους άλλους. Δεν κρατούσε δραχμή από τα χρήματα που της έδιναν, αλλά τα έκρυβε για να τα δώσει στους αναγκεμένους όταν θα ερχόταν η ώρα. Τα τότε κοριτσάκια, σημερινές γερόντισσες της Κλεισούρας, που μιλούσαν ελληνικά και βλάχικα, αγαπούσαν τη συντροφιά της, έστω κι αν δεν καταλάβαιναν τα ποντιακά της. Νουθετούσε τις άγαμες κοπέλες που τύχαινε να παραστρατήσουν, φρόντιζε να παντρευτούν, τις προίκιζε από τα χρήματα που της έδιναν και ανέθετε στην Παναγία την προστασία τους. «Η Παναΐα κι θα χαντ᾿ σας» (δεν θα σας χάσει η Παναγία), τους έλεγε.

Ποτέ δεν πλήγωσε ή στενοχώρησε κανένα. Αν καταλάβαινε ότι κάποιος είχε προβλήματα μέσα του, περνούσε από δίπλα του, του έλεγε ένα δυο λόγια, χωρίς να την αντιληφθούν οι άλλοι, απομακρυνόταν, κι εκείνος την ακολουθούσε. Τον παρηγορούσε, τον συμβούλευε, τον ενίσχυε με τη χάρη του Θεού, κι αυτός έφευγε άλλος άνθρωπος. Έλεγε πολλές φορές: «Αυτοί ήρθαν μαύροι στην Παναγία και φεύγουν άσπροι». Γνώριζε πολλά σκάνδαλα από ιερείς, μοναχούς, λαϊκούς... Δεν κατηγορούσε ποτέ κανέναν, αλλά έλεγε: «Να σκεπάζετε, να σας σκεπάζει ο Θεός».

Αγαπούσε και τα ζώα. Είχε μια αρκούδα, που ζούσε στο δάσος και την έλεγε «ρούσα». Ερχόταν κι έπαιρνε τροφή από τα χέρια της, της έγλειφε τα χέρια και τα πόδια από ευγνωμοσύνη κι επέστρεφε στο δάσος. Έβαζε ψίχουλα στα περβάζια των παραθύρων για τα πουλάκια, κι αυτά, όταν η αγία προσευχόταν, φτερούγιζαν γύρω της και κελαηδούσαν. Σαν να ζούσε στον Παράδεισο, πριν από την πτώση.

Είχε κοινωνία με την Παναγία και τους Αγίους. Κάποτε αρρώστησε βαρειά, από σκωληκοειδίτιδα ή κήλη, ώστε να διπλωθεί στα δύο από τον πόνο. Δεν δέχτηκε γιατρό αλλά ελεγε: «Θα ᾿ρθει η Παναγία να με πάρει από τον πόνο». Έβαζε στουπιά η φυτίλια από τις κανδήλες, ώσπου σάπισε η πληγή κι έβγαζε κακοσμία. Τότε της εμφανίστηκε η Παναγία με τον αρχάγγελο Γαβριήλ και τον άγιο Γεώργιο. Της είπε ο αρχάγγελος: «Θα σε κόψουμε τώρα». Αυτή απάντησε: «Είμαι αμαρτωλή, να εξομολογηθώ, να κοινωνήσω, και να με κόψεις». Μια «εγχείρηση θα σου κάνουμε», της απαντά. Έγινε η επέμβαση, η Σοφία έγινε καλά και συχνά σήκωνε χωρίς ντροπή την μπλούζα ή το φόρεμά της, για να δείξει στον κόσμο την τομή που έκλεισε μόνη της.

Εκοιμήθη εν Κυρίω στις 6 Μαΐου 1974. Η ανακομιδή των λειψάνων της έγινε το 1982, και για μέρες ευωδίαζαν βασιλικό.

Κάποιες φορές η αγία έκανε αλλοπρόσαλλα πράγματα, για να μην αποκτήσει φήμη ανάμεσα στους ανθρώπους. Έτσι, πολλοί την παρεξηγούσαν και την αποκαλούσαν «παλάλα», παλαβή. Όσο ζούσε, ήταν γνωστή μόνο στην Κλεισούρα και στη γειτονική περιοχή της Πτολεμαΐδας· δεν είχε ενταχθεί σε κανέναν από τους εκκλησιαστικούς κύκλους που συνηθίζουν να διαφημίζουν τα ενάρετα μέλη τους. Μετά την κοίμησή της όμως, πολλοί, ακούγοντας άλλους να διηγούνται τα θαύματα, τη διάκριση, τις συμβουλές και τη βοήθεια της Αγίας, κατάλαβαν ποιον θησαυρό είχαν δίπλα τους και δεν τον εκτίμησαν. Όμως οι προσευχές της ίσως να βοήθησαν και κάποιους απ᾿ αυτούς, χωρίς να το αντιληφθούν. Απλοί άνθρωποι διηγήθηκαν ονομαστικώς και ενυπογράφως στον τοπικό επίσκοπο πολλές ιάσεις που έγιναν δια πρεσβειών της, πριν και μετά την οσιακή της κοίμηση, και πώς πολλές φορές τους συμπαραστάθηκε ψυχικά. Έτσι, η Μεγάλη Εκκλησία την ενέταξε πέρυσι στις αγιολογικές δέλτους της και φέτος, την 1^η Ιουλίου, έγινε η επίσημη ανακήρυξή της από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην Καστοριά.

* * *

Οι δια Χριστόν σαλοί εμφανίζονται στη βυζαντινή περίοδο. Είναι κάποιοι, που μετά από πολλή άσκηση, με έμπνευση του Θεού, υποκρίνονται τους τρελούς, «ὑπάγουν, ἐμπαίζουσι τῷ κόσμῳ», όπως λέει ένας άγιος του 6^ου αιώνα, ο Συμεών, ο δια Χριστόν σαλός, στον συνασκητή του άγιο Ιωάννη. «Μὴ φοβηθῇς, ἀδελφὲ Ἰωάννη· οὐ γὰρ ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ βούλομαι τοῦτο πράξαι ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ κελεύοντός μοι», τον διαβεβαιώνει, όταν αυτός του εκθέτει τους κινδύνους στους οποίους θα υποβάλει τον εαυτό του.

Ένας λόγος για την προτίμηση αυτής της παράδοξης ζωής είναι η αποφυγή της ανθρωπαρέσκειας και του κινδύνου της υπερηφάνειας. Όπως γράφεται στον βίο του αγίου Συμεών, «ἡ δὲ εὐχὴ πᾶσα αὐτοῦ ὑπῆρχεν τοῦ σκεπασθῆναι αὐτοῦ τὴν ἐργασίαν μέχρι τῆς αὐτοῦ μεταστάσεως ἐκ τοῦ βίου, ἵνα διαφύγῃ τὴν τῶν ἀνθρώπων δόξαν, δι᾿ ἧς παραγίνεται ὑπερηφανία καὶ οἴησις ἡ καὶ ἀγγέλους ἀπολέσασα ἐξ οὐρανῶν.» Κι ο Θεός τον εισακούει. «Καὶ γὰρ τοσαύτας θαυματουργίας αὐτοῦ ἐπιτελέσαντος καὶ τοσαῦτα παράδοξα κατεργασαμένου, [...] οὐκ ἐγένετο δήλη ἡ τοῦ ὁσίου έργασία τοῖς ἀνθρώποις», συνεχίζει ο βιογράφος του.

Ένας δεύτερος λόγος είναι η αποφυγή του συγχρωτισμού με τις εξουσίες του κόσμου και η απόρριψη των κοινωνικών συμβάσεων στις οποίες είχαν εθιστεί οι χριστιανοί μετά την επικράτηση της Ορθοδοξίας στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Προσπαθούν να μιμηθούν τους πιστούς των πρώτων αιώνων, που ζούσαν στο περιθώριο της κοινωνίας, χαρακτηρίζονταν «μωροὶ διὰ Χριστὸν»[1] και γίνονταν «θέατρον ... τῷ κόσμῳ καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις»[2], όπως ο Απόστολος Παύλος. Να μιμηθούν τους μάρτυρες και να μαρτυρήσουν με τη ζωή τους πως η κοινωνία αυτή είναι πρόσκαιρη και πως το «πολίτευμα» των χριστιανών βρίσκεται στους ουρανούς[3].

Γι᾿ αυτό και κάνουν σκανδαλώδη πράγματα, διασαλεύοντας την κοινωνική και την εκκλησιαστική τάξη, καταπατώντας επιδεικτικά τη συμβατική ηθική, προκαλώντας αμηχανία και δυσανασχέτηση στους πολλούς, επισύροντας δαρμούς, εξευτελισμούς και την έσχατη κοινωνική απόρριψη. Κάποιοι όμως, διακρίνουν την αγιότητα κάτω από το σχήμα της τρέλας, τους πλησιάζουν, εκπλήσσονται από την ισάγγελη ζωή τους και δέχονται κάτι από τη χάρη του Θεού που έχουν άφθονη. Κάτω από τα προσχήματα μιας ανορθόδοξης και σκανδαλώδους συμπεριφοράς, οι δια Χριστόν σαλοί ευεργετούν τους συνανθρώπους με διδασκαλίες και θαύματα, τους ελέγχουν για παρεκτροπές και τους διορθώνουν, επιβάλλοντας όμως πάντα στους ευεργετούμενους τη σιωπή, για να μην αποκαλυφθούν. Συνήθως, ενώ οι εκκλησιαστικές αρχές τους αγνοούν ή τους καταφρονούν, έχουν ένα εκκλησιαστικό πρόσωπο στο οποίο «αναφέρονται» και μέσω του οποίου διατηρούν δεσμούς και με τη στρατευομένη Εκκλησία. Στο τέλος της ζωής τους, ο Θεός τους δοξάζει με υπερφυσικά φαινόμενα, οι ευεργετηθέντες αποκαλύπτουν τις ευεργεσίες τους κι η Εκκλησία τους τιμά ως Αγίους.

Σε πολλά οι δια Χριστόν σαλοί μάς θυμίζουν και τους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Ζουν με μεγάλη εγκράτεια και άσκηση, ελέγχουν πλούσιους και υψηλά ιστάμενους, τιμωρούν και κάποιους σωματικά, για το καλό τους. Ενεργούν με μιαν άλλη εξουσία, μη θεσμική, αυτήν από τον Θεό, και διασώζουν το προφητικό χάρισμα μετά Χριστόν.

Οι αυθεντικοί δια Χριστόν σαλοί είναι ελάχιστοι (εκτός από τον άγιο Συμεών, κατά τη βυζαντινή περίοδο γνωρίζουμε την αγία Ισιδώρα της μονής των Ταβεννησιωτών και τους οσίους Θεόδωρο, Παύλο εκ Κορίνθου, Θωμά Αντιοχείας, Μάρκο «τον του Ίππου», Ανδρέα Κωνσταντινουπόλεως και Σάββα τον Βατοπεδινό). Περισσότεροι είναι αυτοί που, όχι από θέλημα Θεού αλλ᾿ από εγωιστικούς λόγους, μιμούνται την ακραία συμπεριφορά τους. Η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος (692) καταδικάζει τους «υποκρινομένους δαιμονᾶν» και «τρόπων φαυλότητι προσποιητῶς τὰ ἐκείνων σχηματιζομένους»[4]. Η διάθεση όμως κάποιων να υποκρίνονται σαλότητα, για ν᾿ αποκτήσουν κάποια φήμη φανερώνει μια κοινωνία που εκτιμούσε και όσους ζούσαν στα περιθώριά της.

Μάλλον τα άκρα είναι πιο προσφιλή στη ρωσική ψυχοσύνθεση απ᾿ ό,τι στη δική μας. Γι’ αυτό, δια Χριστόν σαλοί με ακραίες συμπεριφορές παρουσιάζονται περισσότεροι στη Ρωσία, μέχρι πρόσφατα. Ο Ταρκόφσκι γράφει γι᾿ αυτούς: «Οι άνθρωποι αυτοί, με την εξωτερική τους κιόλας εμφάνιση, σαν προσκυνητές και κουρελιάρηδες ζητιάνοι, τραβούσαν την προσοχή των «φυσιολογικών» ανθρώπων στις προφητείες, στις εξιλαστήριες θυσίες και στα θαύματα πέρα απ’ τα όρια του «κανονικού» κόσμου. Μόνο η τέχνη διασώζει σήμερα κάποια ίχνη αυτού του υπερφυσικού κόσμου.»[5] Όμως και στην εποχή του υπήρχαν κάποιοι δια Χριστόν σαλοί στη χώρα του, μόνο που δεν γίνονταν ευρύτερα γνωστοί λόγω της αυστηρής σοβιετικής λογοκρισίας.

Στα καθ᾿ ημάς, κάποιοι Άγιοι κάποιες φορές μεταχειρίζονται σχήματα σαλότητας, για ν᾿ αποφύγουν τον έπαινο του δήμου και τη δόξα των ανθρώπων, αλλά δεν φτάνουν σε ακραίες συμπεριφορές. Έχω υπ᾿ όψιν μου τον άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη (†1924), την αγία Σοφία και κάποιους αγιορείτες του 20ού αιώνα, σαν τον γέροντα Γεώργιο τον αναχωρητή, τον Κώστα τον Καβιώτη, τον γέροντα Ιάκωβο της Νέας Σκήτης (†1982), τον γέροντα Τιμόθεο τηςΚαψάλας (†1989),τον γέροντα Ηρωδίωνα τον Ρουμάνο (†1990) κι έναν ανώνυμο Ρώσο μοναχό, που είτε είχαν λάβει το μοναχικό σχήμα, είτε περιφέρονταν στο Όρος ως λαϊκοί[6]. Δεν κάνουν εξαλλοσύνες για να προκαλέσουν αλλά υποκρίνονται κάποιες «παραξενιές», μιαν ελαφρότητα ή μια «χαζομάρα», που η συμβατική ηθική πολλών χριστιανών δεν τους τα συγχωρεί. Είναι μια προσπάθεια κυρίως να κρυφτούν αλλά και να δείξουν πόσο διάτρητος είναι ο ηθικισμός που διέσπειραν οι μισιονάριοι κι οι παρεκκλησιαστικές οργανώσεις στη χώρα μας.

Οι Άγιοι, κυρίως όσοι ‒όπως οι προαναφερθέντες‒ δεν έχουν προβληθεί στη διάρκεια της ζωής τους από εκκλησιαστικούς ή άλλους κύκλους, αρδεύουν μυστικά τις χριστιανικές ρίζες του λαού μας, ώστε ν᾿ αντέξει στους ανέμους της εκκοσμίκευσης, της χλιαρότητας, του μηδενισμού, της κάλπικης «προοδευτικότητας», της κυριαρχίας του ευτελούς και κίβδηλου στον δημόσιο λόγο, κλπ. που φυσούν στην επιφάνεια. Στηρίζουν τον λαό και μεσιτεύουν στον Θεό γι᾿ αυτόν. Είναι σαν τους δίκαιους της Παλαιάς Διαθήκης που δεν αφήνουν την κοινωνία να αποσυντεθεί και καταστραφεί. Είναι η μυστική δύναμη του λαού μας. Αυτοί μας τρέφουν πνευματικά κι αποτελούν την ελπίδα μας για το παρόν και το μέλλον.

Μαρτυρίες όσων τη γνώρισαν εν ζωή

σεβ. κ. Θεοκλήτου, μητρ. Φλωρίνης, επιστολή προς τον σεβ. μητρ. Καστορίας κ. Σεραφείμ, 5-4-2011

αρχιμ. Νικηφόρου Μανάδη, αρχιερατικού επιτρόπου Εορδαίας της Ι. Μητροπόλεως Φλωρίνης, επιστολή προς τον σεβ. μητρ. Καστορίας κ. Σεραφείμ, 6-3-2011, όπου γράφει: «Στα χρόνια αυτά της ασκήσεώς της μέχρι και της τελευτής της εκκλησιαζόταν, κοινωνούσε και εξομολογούνταν στους ιερείς της Μητροπόλεως Καστορίας οι οποίοι λειτουργούσαν στο μοναστήρι. Την δε εξόδιο ακολουθία της ετέλεσαν ιερείς των Μητροπόλεων Καστορίας και της γείτονος Φλωρίνης.»

Στέργιου Ν. Σάκκου, καθηγ. Πανεπιστημίου, αχρονολόγητη

Χρήστου Φατούση, υποστράτηγου ε.α. (1998)

Άννας Τρύπη-Μάντη, άρθρο στην εφημερίδα «Κλεισούρα», Μάρτιος 2001, με τίτλο «Αφιερωμένο στην γερόντισσα Σοφία»

Βασίλη Γιαννακόβα, άρθρο στην εφημερίδα «Ελευθερία», 19-2-2009, με τίτλο «Σοφία Χοτοκουρίδου: Μια ξεχασμένη λαϊκή ασκήτρια»

Αναστάσιου Γκοσιόπουλου από την Κλεισούρα, επιστολή προς τον σεβ. μητρ. Καστορίας κ. Σεραφείμ, 7-5-2011

Μαρτυρίες για θαύματα μετά την κοίμησή της

Επιστολή της Γερόντισσας Εφραιμίας, Καθηγουμένης της Ι. Μονής Γενεθλίου της Θεοτόκου Κλεισούρας προς τον σεβ. μητρ. Καστορίας κ. Σεραφείμ, 9-[δεν διακρίνεται ο μήνας]-2011, όπου καταγράφονται 21 μαρτυρίες για θαύματα και εμφανίσεις της Αγίας:

από

1) Ζαχαρούλα Κορακάκη από Θεσσαλονίκη,

2) Κωνσταντίνο και Ευδοξία Σταμίδη, από Ν. Μηχανιώνα Θεσσαλονίκης,

3) ανώνυμο παιδάκι,

4) Δημήτρη από Καβάλα,

5) από Γ.Π. και Μ.Μ,

6) Βαΐα Σταμκοπούλου από Σέρβια Κοζάνης,

7) Βασιλική από Λέχοβο Φλώρινας,

8) Ε. Τ. από Θεσσαλονίκη,

9) Ευαγγελία Μαστροσάββα από Αθήνα,

10) Σοφία Ποντίκα από Θεσσαλονίκη (δεν θυμόταν το όνομά της, την επικαλέστηκε στην προσευχή της, ρωτώντας την πώς τη λένε, κι άκουσε την απάντηση: «Σοφία με λένε»),

11) Άννα Εφραιμίδου από Βέροια,

12) Σοφία Μεθενίτη από Αττική,

13) Κυριάκο και Χρυσή Τιμπέλλου από Βέσελινγκ Γερμανίας,

14) Θεοδόση Τσιφλάκο από Χαλκίδα,

15) Αθηνά Ρήγα από Πειραιά,

16) Ευαγγελία Τσαρουχά από Θεσσαλονίκη,

17) Αθηνά Ιωαννίδου για τον θείο της Σωτήριο Μητσιούλη από Καναδά,

18) Αντίκλεια Σπυροπούλου από Κομνηνά Πτολεμαΐδας (θαύμα που έγινε το 1969),

19) Ειρήνη από Λέχοβο Φλώρινας,

21) Ζωή από Αθήνα, γεννημένη στην Κλεισούρα (θαυμαστό γεγονός της Αγίας εν ζωή).

Ιερέως Χρήστου Μεσημέρη από την Καστοριά, 8-4-2011

Αθηνάς Ζαχαριουδάκη από Άγιο Χριστόφορο Πτολεμαΐδας, 1998

Μαρίας Μπλάνα από Καταχά Πιερίας, Φεβρουάριος 1999

Βασιλικής Ευταξιάδου από Πτολεμαΐδα, 1999

Χριστίνας Μητσάογλου από Βέροια, 1999

Συμέλας Καπλανίδου από Πτολεμαΐδα

Σοφίας Γιώτα

Νιόβη Κούση

Αναστασίας Τοπάλη, Καρδιά Πτολεμαΐδας

Theo

--------

[i] Τα περισσότερα στοιχεία για τον βίο της οσίας Σοφίας προέρχονται από το βιβλίο «Σοφία Χοτοκουρίδου. Μια λαϊκή ασκήτρια», Θεσσαλονίκη ²2006. Κάποια βασίζονται σε άρθρα διάσπαρτα σε εφημερίδες και περιοδικά και σε χειρόγραφες ή δακτυλόγραφες μαρτυρίες που έχω υπ᾿ όψιν. Τα αποσπάσματα του βίου του οσίου Συμεών παρατίθενται από το βιβλίο Λεοντίου Νεαπόλεως, Ο άγιος Συμεών ο δια Χριστόν σαλός, Θεσσαλονίκη 1984, που αναδημοσιεύει το κείμενο του Migne (PG 93, 1670-1748).

[1] Α΄ Κορ. 4, 10.

[2] ό.π., 4, 9.

[3] βλ. Φιλ. 3, 20.

[4] Από την εισαγωγή του βιβλίου Λεοντίου Νεαπόλεως, Ο άγιος Συμεών ο δια Χριστόν σαλός, Θεσσαλονίκη 1984, σ. 8.

[5] Αντρέι Ταρκόφσκι, Θυσία, Αθήνα 1990, σ. 186.

[6] Βλ. Μον. Παϊσίου Αγιορείτου, Αγιορείται Πατέρες και Αγιορείτικα, Σουρωτή Θεσσαλονίκης ²1993, σσ. 81-85 (γέρο Γεώργιος) και 91-94 (Κώστας ο Καβιώτης), Από την ασκητική και ησυχαστική αγιορείτικη παράδοση, Μεταμόρφωση Χαλκιδικής 2011, σσ. 99-109 (Κώστας ο Καβιώτης), 254-260 (γέρο Ηρωδίων) και σσ. 406-407 (ανώνυμος Ρώσος) και Νικολάου, μητρ. Μεσογαίας, Άγιον Όρος το υψηλότερο σημείο της γης, Αθήνα 2000, σσ. 114-117 (γέρο Ηρωδίων).

You might also like:

Ο Γέρων Χατζηγιώργης - Ένας Καππαδόκης Άγιος

Λόγος μα΄ εις την Πεντηκοστή, Άγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος

Κυριακή των Βαϊων - Λόγος αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Αικατερίνα Δέρβα (1ο μέρος) «Καλύτερη είναι η σιωπή παρά ...

Ελένη Πολυβίου (1ο μέρος)

Linkwithin

6 σχόλια:

Σαλογραια20 Ιουλίου 2012 - 4:29 μ.μ.

Μεγάλη Αγία Ψυχή...
Να έχουμε την ευχή της.
Ο Θεοφιλέστατος Κυπριανός της Συνόδου των Ενισταμένων, την είχε κουρέψει και μοναχή.
Εχουν γράψει και ακολουθία εξυμνώντας την αγιότητά της.
Εξι Μαϊου που παρέδωσε το ασκητικό και χαριτωμένο πνεύμα της είναι η μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου (δηλ. 23 Απριλίου) σύμφωνα με το πάτριο Ιουλιανό εορτολόγιο
Απάντηση
Theo20 Ιουλίου 2012 - 8:40 μ.μ.

Ο Κυπριανός προσπάθησε και να την πάρει με τη βία στο μοναστήρι του αλλά η αγία Σοφία έκανε υπακοή στην Παναγία που της είχε πει να μείνει στην Κλεισούρα. Κάλεσε εν προσευχή κάποιους γνωστούς της και ήρθαν και την έσωσαν. Και εκοιμήθη λαϊκή.
Όταν προβληματίστηκε στο θέμα του ημερολογίου, της εμφανίστηκε η Παναγία και της είπε: "Σοφία, έχεις δύο μάτια, να ακολουθάς το καινούργιο σου το μάτι". Κι εδώ έκανε υπακοή στην Παναγία. Εκοιμήθη λοιπόν στις 6 Μαΐου, γιατί αυτό το ημερολόγιο ακολουθούσε.
Απάντηση
Σαλογραια21 Ιουλίου 2012 - 4:38 μ.μ.

;-) Φίλε Theo
Οι δικές μου πληροφορίες είναι ΕΝΤΕΛΩΣ διαφορετικές, αλλά δεν θα αντιδικήσω μαζί σου, αυτή τη στιγμή. Δεν έχω το χρόνο.
Η Σύνοδος Ενισταμένων την θεωρεί δική τους.
Δεν έχεις παρά να αναζητήσεις τις σχετικές πληροφορίες στην ιστοσελίδα τους.
Απάντηση
ΔΑΣΚΑΛΟΣ21 Ιουλίου 2012 - 8:48 μ.μ.

Ψυχραιμία. Και η άλλη άποψη: http://www.synodinresistance.org/pdfs/2012/06/26/20120626aThaymaMyrtos6-12/20120626aThaymaMyrtos6-12.pdf
Απάντηση
Theo21 Ιουλίου 2012 - 11:34 μ.μ.

Έχω στα χέρια μου δεκάδες χειρόγραφες ή δακτυλόγραφες ενυπόγραφες μαρτυρίες, όπως γράφω και στην υποσημείωση i. Καμία απὀ αυτές δεν γράφει ότι η αγία ήταν μοναχή. Επίσης, ο υποστράτηγος ε.α. Χρήστος Φατούσης, που τη γνώριζε για χρόνια, διαψεύδει όσα ισχυρίστηκε γι' αυτήν ο Κυπριανός.
Η άλλη άποψη προβάλλει απλώς μια μαρτυρία.

Κι όποιος γνωρίζει λίγο από Κανονικό Δίκαιο, καταλαβαίνει ότι δεν είναι δυνατόν ούτε έγκυρο ένας ιερομόναχος από την Αττική να κείρει μια μοναχή στην Καστοριά, χωρίς γνώση και άδεια του οικείου επισκόπου. Αλλά οι "Ενιστάμενοι" και οι Γ.Ο.Χ. κόπτονται για το παραμικρό αντικανονικό παράπτωμα, όταν σ' αυτό υποπίπτουν οι άλλοι! Οι ίδιοι όμως μπορούν να καταπατούν όσους ι. Κανόνες θέλουν, χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανένα!
Εξάλλου, η αγία ζούσε σε μοναστήρι της κανονικής Εκκλησίας και κοινωνούσε με την κανονική Εκκλησία. Ήταν δυνατόν να είναι σχισματική παλαιοημερολογήτισσα;
Απάντηση
mhtsos22 Ιουλίου 2012 - 12:46 μ.μ.

ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ ΕΔΩ Η ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΣΧΟΛΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΣΙΑ ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ ......

ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΟΛΥ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΟΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ BLOG ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΩΡΟΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΩΝ ΑΛΛΑ ΧΩΡΟΣ ΝΑ ΑΠΑΓΚΙΆΖΟΥΜΕ, ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΕΥΕΛΠΙΣΤΟΥΜΕ ΝΑ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΟΣΙΟΥΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΤΑΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΜΑΣ!!!

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΞΕΚΑΘΑΡΗ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΘΕΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΣΕ ΠΙΑ ΕΠΟΧΗ ΠΟΥ Η ΣΥΓΧΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑΚΤΙΣΤΙΚΟ ΤΗΣ....

ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΥΠΕΡ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ ΚΟΣΜΟΥ.....ΚΑΙ ΠΙΣΤΕΟΥΜΕ ΟΠΩΣ ΛΕΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΜΑΣ ΕΙΣ ΜΙΑΝ ΑΓΙΑΝ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΑΡΕΔΩΣΑΝ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΜΑΣ !!!!

ΑΣ ΑΛΛΗΛΟΕΥΧΟΜΑΣΤΕ...!!!
Απάντηση